اقدامات لازم برای پیشگیری از بواسیر و هموروئید

این مقاله برای آموزش روش هایی که افراد می توانند به پیشگیری از بواسیر بپردازند توسط تیم توسعه کلینیک هیلینگ کولورکتال نگارش شده است. برای پیشگیری از هموروئید قبل از آن باید بدانید که بواسیر چیست. زیرا تا ندانید که این بیماری چیست نمی توانید که از آن پیشگیری کنید. بواسیر زائده های گوشتی هستند که به دلایل مختلف در انتهای روده و چسبیده به مقعد به وجود می آیند. در صورتی که این زائده داخل روده باشد به آن بواسیر داخلی و در صورت بیرون زدن از مقعد به آن بواسیر خارجی می گویند.

علت شکل گیری بواسیر چیست؟

بواسیر، یا همان هموروئید، یکی از مشکلات شایع در دستگاه گوارش است که در نتیجه فشار زیاد بر رگ‌های خونی مقعد و ناحیه‌ی رکتوم به وجود می‌آید. این فشار می‌تواند ناشی از یبوست مزمن، زور زدن زیاد هنگام دفع مدفوع، و نشستن طولانی‌مدت باشد. عواملی مانند بارداری و افزایش وزن نیز می‌توانند در افزایش فشار بر این رگ‌ها نقش داشته باشند و خطر شکل‌گیری بواسیر را بیشتر کنند. به طور کلی، وقتی فشار داخلی در این ناحیه بیش از حد شود، دیواره‌های رگ‌ها ضعیف می‌شوند و باعث تورم آن‌ها می‌شود.

با گذشت زمان، عوامل دیگری مانند افزایش سن و کاهش انعطاف‌پذیری دیواره‌های رگ‌ها نیز می‌توانند احتمال ابتلا به بواسیر را افزایش دهند. این شرایط باعث می‌شود که افراد مسن‌تر بیشتر در معرض خطر بواسیر قرار بگیرند. همچنین، ژنتیک و وراثت نیز نقش مهمی در این مسئله دارد؛ اگر یکی از اعضای خانواده شما بواسیر داشته باشد، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد. پس برای پیشگیری از ابتلا و درمان هموروئید باید بیشتر احتیاط کنید.

بواسیر می‌تواند در دو نوع داخلی و خارجی ظاهر شود. بواسیر داخلی در رکتوم اتفاق می‌افتد و به دلیل عدم داشتن پایانه‌های عصبی حساس به درد، ممکن است بدون درد باشد. اما بواسیر خارجی نزدیک به دهانه مقعد شکل می‌گیرد و به دلیل تجمع خون و ایجاد لخته، می‌تواند باعث درد شدید و ناراحتی شود.

دلایل اصلی ابتلا به هموروئید

یکی از دلایل اصلی ابتلا به هموروئید، یبوست مزمن است. یبوست باعث می‌شود فرد برای دفع مدفوع به زور و فشار زیادی نیاز داشته باشد، که این کار به نوبه خود فشار زیادی به رگ‌های ناحیه‌ی مقعد و رکتوم وارد می‌کند. این فشار مداوم می‌تواند به تدریج دیواره‌های رگ‌ها را تضعیف کند و باعث تورم و التهاب آن‌ها شود.

نشستن یا ایستادن به مدت طولانی نیز یکی از عوامل مهم در شکل‌گیری هموروئید است. افرادی که به دلیل شغل یا عادت‌های خود مدت زمان زیادی را در یک موقعیت ثابت می‌گذرانند، بیشتر در معرض ابتلا به این مشکل قرار دارند. این وضعیت باعث می‌شود که فشار بیشتری بر روی رگ‌های مقعد و رکتوم اعمال شود و در نهایت منجر به بروز هموروئید گردد. برای پیشگیری از بواسیر بهتر است که از انجام این کارها دوری کنید.

عوامل دیگری همچون بارداری، چاقی، و افزایش سن نیز به عنوان دلایل اصلی هموروئید شناخته می‌شوند. بارداری باعث افزایش فشار در ناحیه شکم و مقعد می‌شود و رگ‌های این ناحیه را تحت فشار قرار می‌دهد. چاقی نیز با افزایش فشار بر ناحیه‌های تحتانی بدن، ریسک ابتلا به هموروئید را بالا می‌برد. افزایش سن به طور طبیعی با کاهش استحکام و انعطاف‌پذیری رگ‌ها همراه است و می‌تواند بروز هموروئید را تسهیل کند.

نحوه پیشگیری از بواسیر

پیشگیری از بواسیر به طور عمده به تغییرات ساده در سبک زندگی و عادت‌های غذایی بستگی دارد. یکی از موثرترین روش‌های پیشگیری، افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی است. فیبر به نرم کردن مدفوع کمک می‌کند و خطر یبوست را کاهش می‌دهد، که یکی از عوامل اصلی در بروز بواسیر است. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل می‌تواند به بهبود حرکات روده و کاهش فشار بر رگ‌های ناحیه‌ی مقعد کمک کند.

هیدراتاسیون مناسب نیز نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بواسیر دارد. نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز باعث می‌شود که مدفوع نرم‌تر و عبور آن از دستگاه گوارش راحت‌تر شود. این امر به کاهش نیاز به زور زدن هنگام دفع کمک می‌کند و به همین ترتیب فشار وارد بر رگ‌های مقعدی کاهش می‌یابد. توصیه می‌شود که روزانه حداقل ۸ لیوان آب مصرف کنید تا دستگاه گوارش شما به خوبی کار کند.

ورزش منظم نیز یکی از راه‌های موثر برای جلوگیری از بواسیر است. فعالیت‌های ورزشی منظم مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری باعث بهبود جریان خون در بدن می‌شود و از تجمع خون در ناحیه مقعد جلوگیری می‌کند. همچنین، ورزش به کاهش وزن و کنترل چاقی کمک می‌کند که خود عامل مهمی در کاهش خطر ابتلا به بواسیر محسوب می‌شود. در صورتی که فردی به این بیماری مبتلا شود برای درمان قطعی لازم است که به جراحی بواسیر بپردازد. با این اوصاف بهترین کار پیشگیری و مراقبت از خود است.

نکاتی درخصوص پیشگیری از هموروئید

برای پیشگیری از هموروئید، توجه به نحوه‌ی استفاده از توالت نیز بسیار حائز اهمیت است. بهتر است از زور زدن بیش از حد و نشستن طولانی‌مدت در توالت خودداری کنید. این کارها می‌توانند به رگ‌های ناحیه‌ی مقعد فشار بیاورند و خطر شکل‌گیری هموروئید را افزایش دهند. به جای آن، تمرکز بر روی آرامش و استفاده از تکنیک‌های تنفسی می‌تواند به دفع مدفوع بدون زور زدن کمک کند.

انتخاب لباس‌های راحت و گشاد نیز در پیشگیری از هموروئید موثر است. لباس‌های تنگ و غیرقابل تنفس می‌توانند فشار اضافی بر ناحیه‌ی مقعد وارد کنند و احتمال تورم رگ‌ها را افزایش دهند. پوشیدن لباس‌های نخی و مناسب باعث بهبود جریان هوا در این ناحیه و کاهش رطوبت می‌شود که می‌تواند از تحریک و التهاب پوست جلوگیری کند.

همچنین، استرس و تنش‌های روزمره می‌توانند به طور غیرمستقیم بر خطر ابتلا به هموروئید تاثیر بگذارند. یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس و انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن می‌تواند به کاهش فشار خون و استرس کمک کند و در نهایت از بروز هموروئید جلوگیری نماید. این بهترین روش است که به هر صورت ممکن از بیماری های نشیمنگاهی دوری کنیم. زیرا در صورتی که افراد به این بیماری مبتلا شوند علاوه بر سختی های درمان، ممکن است که به سایر بیماری های نشیمنگاهی نیز مبتلا شوند مثل شقاق. برای بهبود کامل این بیماری همینطور نیاز به درمان فیشر با لیزر می باشد.

تغذیه مناسب جهت پیشگیری از بواسیر

تغذیه مناسب یکی از اصلی‌ترین عوامل پیشگیری از بواسیر است. مصرف غذاهای سرشار از فیبر، مانند سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات، و غلات کامل می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند. این نوع غذاها باعث افزایش حجم و نرم شدن مدفوع می‌شوند و خطر یبوست و زور زدن در هنگام دفع مدفوع را کاهش می‌دهند.

اجتناب از مصرف غذاهای چرب، تند و فرآوری‌شده نیز در جلوگیری از بروز بواسیر اهمیت دارد. این نوع غذاها می‌توانند سیستم گوارش را تحریک کرده و منجر به یبوست یا اسهال شوند، که هر دو حالت می‌تواند به فشار بر رگ‌های مقعد و در نهایت بروز بواسیر منجر شود. به جای آن، توصیه می‌شود از منابع پروتئینی مانند ماهی و مرغ استفاده کنید که به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کنند.

مصرف کافی آب و مایعات نیز نقش حیاتی در پیشگیری از بواسیر دارد. آب به حفظ رطوبت مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند. علاوه بر این، نوشیدنی‌های گیاهی مانند دمنوش‌ها و آب‌میوه‌های طبیعی نیز می‌توانند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از بواسیر کمک کنند. برای این کار رعایت نکات تغذیه‌ای زیر اهمیت زیادی دارد:

1. مصرف غذاهای سرشار از فیبر: برای پیشگیری از هموروئید، مصرف فیبر به بهبود حرکات روده و نرم کردن مدفوع کمک می‌کند. مواد غذایی مانند سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل بهترین منابع فیبر هستند و از یبوست جلوگیری می‌کنند.
2. کاهش مصرف غذاهای چرب و تند: یکی از راه‌های پیشگیری از بواسیر، اجتناب از غذاهای تند و چرب است که می‌تواند دستگاه گوارش را تحریک کند. این نوع غذاها باعث افزایش فشار بر رگ‌های مقعدی می‌شوند و خطر بروز بواسیر را افزایش می‌دهند.
3. نوشیدن مقدار کافی آب و مایعات: برای پیشگیری از بواسیر، نوشیدن آب به نرم شدن مدفوع و تسهیل حرکات روده کمک می‌کند. مصرف روزانه حداقل ۸ لیوان آب، همچنین نوشیدنی‌های گیاهی و آب‌میوه‌های طبیعی می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در جلوگیری از یبوست داشته باشد.
4. استفاده از منابع پروتئینی سالم: برای پیشگیری از هموروئید، مصرف منابع پروتئینی سالم مانند ماهی و مرغ توصیه می‌شود. این غذاها علاوه بر اینکه به هضم آسان کمک می‌کنند، از افزایش وزن و فشار اضافی بر رگ‌های مقعدی جلوگیری می‌نمایند.
5. اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری‌شده: برای پیشگیری از بواسیر، از مصرف غذاهای فرآوری‌شده و کم‌فیبر مانند فست‌فودها و محصولات کنسروی خودداری کنید. این نوع غذاها معمولا دارای فیبر کمی هستند و می‌توانند به یبوست و مشکلات گوارشی منجر شوند.
6. مصرف منظم دمنوش‌های گیاهی: برای پیشگیری از هموروئید، دمنوش‌هایی مانند چای سبز و بابونه می‌توانند به تسکین التهابات و بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک کنند. این نوشیدنی‌ها خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و می‌توانند به کاهش فشار بر رگ‌های مقعدی کمک کنند.
7. کاهش مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار: برای پیشگیری از بواسیر، کاهش مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه و نوشابه توصیه می‌شود، زیرا این نوشیدنی‌ها ممکن است باعث کم‌آبی بدن و در نتیجه یبوست شوند.
8. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C و E: برای پیشگیری از هموروئید، ویتامین C به تقویت رگ‌ها و ویتامین E به کاهش التهاب کمک می‌کند. مرکبات، توت‌ها و روغن‌های گیاهی منابع خوبی از این ویتامین‌ها هستند.
9. تنظیم وعده‌های غذایی: برای پیشگیری از بواسیر، خوردن وعده‌های غذایی کوچک و منظم به کاهش فشار بر دستگاه گوارش کمک می‌کند و از ایجاد یبوست جلوگیری می‌کند.
10. افزایش مصرف مغزها و دانه‌ها: برای پیشگیری از هموروئید، مغزها و دانه‌هایی مانند بادام، گردو و تخم کتان حاوی فیبر و اسیدهای چرب ضروری هستند که به بهبود حرکات روده و کاهش التهاب کمک می‌کنند.

به نقل از مرکز درمانی کلینیک تهرانی :

افراد می توانند با روش های مختلفی به پیشگیری از بواسیر بپردازند و این بهترین کار است. اما در صورتی که فردی مبتلا شود، این روش ها جنبه کمکی خواهد داشت و به صورت کامل درمان صورت نمی گیرد. درمان قطعی بواسیر جراحی است.

نتیجه گیری

در این مقاله سعی کردیم روش های مختلف قابل استفاده برای پیشگیری از هموروئید را برای شما کاربران بیان کردیم. بهترین کار اینست که با استفاده از این اطلاعات از بواسیر پیشگیری کنید. اما در صورتی که قصد دارید خیالتان از بابت این بیماری راحت شود بهتر است که با پزشک متخصص در این مورد صحبت کنید. پزشک می تواند با معاینه ای کوتاه و ساده شما را از نگرانی های ابتلا به این بیماری برهاند. مراجعه به پزشک برای پیشگیری از بواسیر را در اولین زمان انجام دهید.

کلینیک هیلینگ کولورکتال نخستین مرکز تخصصی درمان بیماری های نشیمنگاهی در شهر تهران است. این کلینیک از دهه 80 شمسی تا کنون مشغول خدمت رسانی به بیماران سرتاسر میهن عزیزمان است. برای دریافت مشاوره و معاینه پزشکی می توانید با کلینیک هیلینگ کولورکتال تماس بگیرید.

سوالات متداول

چه عواملی باعث بروز بواسیر می‌شوند؟

بعضی از عوامل شامل:
• یبوست مزمن
• نشستن طولانی‌مدت
• بارداری
• چاقی
• رژیم غذایی نامناسب

اصلی ترین راه های پیشگیری از هموروئید چیست؟
• مصرف فیبر کافی (میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل)
• نوشیدن آب به مقدار کافی
• فعالیت بدنی منظم

آیا نشستن طولانی‌مدت باعث بواسیر می‌شود؟
بله، نشستن طولانی‌مدت می‌تواند فشار بر رگ‌های خونی ناحیه مقعد را افزایش دهد و به بروز بواسیر کمک کند. بهتر است هر ساعت یک بار بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید.

آیا ورزش می‌تواند به پیشگیری از بواسیر کمک کند؟
بله، ورزش منظم می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش خطر یبوست کمک کند. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، دویدن و شنا توصیه می‌شود.

چه نوع رژیم غذایی برای پیشگیری از هموروئید مناسب است؟
رژیم غذایی غنی از فیبر، شامل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل، به جلوگیری از یبوست و در نتیجه پیشگیری از بواسیر کمک می‌کند.

آیا بارداری خطر ابتلا به بواسیر را افزایش می‌دهد؟
بله، در دوران بارداری به دلیل افزایش وزن و تغییرات هورمونی، احتمال ابتلا به بواسیر بیشتر می‌شود. توصیه می‌شود زنان باردار به رژیم غذایی و فعالیت بدنی خود توجه کنند.

آیا استفاده از توالت فرنگی بهتر از توالت ایرانی است؟
استفاده از توالت فرنگی ممکن است در برخی افراد راحت‌تر باشد، اما نشستن صحیح و استفاده از یک پایه برای پاها (به حالت نشسته) می‌تواند به کاهش فشار کمک کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر پیشگیری از بواسیر پاسخگو نبود و علائم بواسیر مانند درد، خونریزی یا ناراحتی مداوم وجود داشته باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.