سیگموئیدوسکوپی چیست؟ عوارض و تفاوت آن با کولونوسکوپی

این مقاله به بررسی آزمایش سیگموئیدوسکوپی می پردازد. ابتدای این مقاله با تعریف این شروع می شود که این آزمایش چیست و علت تجویز چه می باشد. در بخش بعدی به بیان تفاوت های سیگموئیدُوسکوپی و کولونوسکوپی می پردازیم. موضوع بعدی این است که آیا در این آزمایش دردی متوجه بیماران می شود یا خیر. پس از آن کولون سیگوئید را برای شما توضیح می دهیم و بیان می کنیم در چه بخشی قرار دارد. در انتها نیز مراحل آزمایش سیگموئیدوسکوپی را برای شما توضیح می دهیم. به این صورت با تمام مراحل کار آشنا خواهید شد. پس در این مقاله با موضوع سیگموئیدوسکوپی، همراه ما باشید.

سیگموئیدوسکوپی چیست؟

سیگموئیدوسکوپی به عنوان یک آزمایش پزشکی بسیار مفید شناخته می‌شود که به منظور بررسی وضعیت کولون سیگموئید (بخش نهایی روده بزرگ) انجام می‌گیرد. زیرا ممکن است که افراد به بواسیر مبتلا باشند. اگر نمی دانید این بیماری چیست به مقاله بواسیر یا هموروئید چیست  مراجعه فرمایید. سیگموئیدوسکوپی به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات مربوط به روده را با دقت بیشتری شناسایی کنند. در برخی موارد، نیاز است علاوه بر کولونوسکوپی، از سیگموئیدُوسکوپی نیز استفاده شود. در حالی که کولونوسکوپی قابلیت بررسی تمام قسمت‌های روده بزرگ را دارد، سیگموئیدوسکوپی به طور خاص سومین کولون نزولی که رکتوم را به مقعد متصل می‌کند، بررسی می‌نماید.

عملکرد آزمایش سیگموئیدوسکوپی

در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله انعطاف‌پذیر و دارای دوربین به نام سیگموئیدوسکوپ، سطح سیگموئید کولون (یک سوم انتهایی روده بزرگ) را مشاهده می‌کند. این دستگاه به پزشک اجازه می‌دهد تا بخش‌های مختلف این قسمت از روده را برای تشخیص مواردی نظیر سرطان، پولیپ، سلول‌های غیرطبیعی و زخم بررسی نماید. سیگموئیدوسکوپی نه تنها یک ابزار تشخیصی دقیق است بلکه به پزشک این امکان را می‌دهد که تکه‌هایی از بافت را به عنوان نمونه برداشته و برای بررسی تغییرات غیرطبیعی سلولی به آزمایشگاه ارسال کند.

مواردی که سیگموئیدوسکوپی بررسی می‌کند

سیگموئیدُوسکوپی به پزشک شما کمک می‌کند تا مشکلات زیر را با دقت بیشتری شناسایی و ارزیابی کند:

• زخم‌ها: بررسی وجود زخم‌های داخلی در دیواره کولون سیگموئید و رکتوم.
• سلول‌های غیرطبیعی: شناسایی و ارزیابی سلول‌هایی که ممکن است به سرطان تبدیل شوند.
• پولیپ‌ها: تشخیص پولیپ‌های روده که ممکن است خوش‌خیم یا سرطانی باشند.
• سرطان: شناسایی و بررسی وجود سرطان در روده بزرگ و نواحی مرتبط.

کاربردهای سیگموئیدوسکوپی

این آزمایش برای تشخیص و ارزیابی بیماری‌های مختلفی انجام می‌شود. برخی از کاربردهای سیگموئیدُوسکوپی که اهمیت بالایی دارند را، در بخش زیر برای شما کاربران بیان می کنیم:

• تشخیص سرطان روده بزرگ: سیگموئیدوسکوپی یکی از بهترین روش‌ها برای بررسی وجود سرطان در کولون سیگموئید است. این روش به تشخیص زودهنگام سرطان کمک می‌کند و می‌تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد.
• بررسی تغییرات عادات روده: در صورت تغییرات غیرعادی مانند اسهال، یبوست، درد شکم یا خونریزی از مقعد، سیگموئیدُوسکوپی می‌تواند علت اصلی این مشکلات را مشخص کند. از این طریق افراد نیازی به درمان خانگی اسهال ندارند.
• بررسی خونریزی‌ بواسیر: اگر بواسیر دچار خونریزی شود، نیاز به بررسی دقیق‌تر با استفاده از سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی وجود دارد.
• تشخیص پولیپ‌ها و پرولاپس روده: آزمایش سیگموئیدُوسکوپی می‌تواند علت اصلی ایجاد پولیپ‌های روده و پرولاپس را به طور دقیق‌تر شناسایی کند.
• معاینه فیستول مقعدی: در صورتی که بیمار مشکوک به بیماری کرون یا فیستول مقعدی باشد، سیگموئیدوسکوپی به تشخیص دقیق این موارد کمک می‌کند.

تفاوت سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی

در این بخش از مقاله به بیان تفاوت سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی خواهیم پرداخت. تفاوت های این دو آزمایش در موارد متعددی هستند. جهت آگاهی از آنها به ادامه این بخش توجه بفرمایید.

1. محدوده بررسی روده: تفاوت اصلی بین سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی در محدوده روده‌ای است که هر یک را در آزمایش بررسی می‌کنند. در کولونوسکوپی، پزشک می‌تواند کل روده بزرگ را با استفاده از یک لوله انعطاف‌پذیر و دوربین بررسی کند. این در حالی است که سیگموئیدوسکوپی تنها قسمت پایینی روده بزرگ شامل رکتوم و کولون سیگموئید را پوشش می‌دهد. این محدودیت در سیگموئیدوسکوپی به این صورت است که، اگر پولیپ‌ها یا سلول‌های سرطانی در بخش‌های بالاتر روده وجود داشته باشند، با این روش قابل تشخیص نخواهند بود.
2. آماده‌سازی و نیاز به آرام‌بخشی: در سیگموئیدوسکوپی، معمولا نیاز به آماده‌سازی روده به اندازه کولونوسکوپی پیچیده نیست. در بسیاری از موارد، استفاده از یک شیاف ملین قبل از انجام سیگموئیدوسکوپی کافی است، چرا که تنها قسمت انتهایی روده بزرگ نیاز به پاکسازی دارد. از سوی دیگر، کولونوسکوپی نیاز به پاکسازی کامل روده دارد تا پزشک بتواند تمامی بخش‌های آن را بررسی کند. همچنین، سیگموئیدوسکوپی معمولا نیاز به آرام‌بخشی یا داروی بی‌حس‌کننده ندارد، در حالی که کولونوسکوپی به دلیل زمان طولانی‌تر و ورود بیشتر به بدن، اغلب نیاز به آرام‌بخش دارد.
3. زمان بهبودی و تهاجم: سیگموئیدوسکوپی یک روش کمتر تهاجمی است و به زمان بهبودی کمتری نسبت به کولونوسکوپی نیاز دارد. بیماران بعد از انجام سیگموئیدوسکوپی معمولا به سرعت می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند، در حالی که پس از کولونوسکوپی، به دلیل استفاده از داروهای آرام‌بخش، نیاز به استراحت بیشتری دارند. در کولونوسکوپی معمولا پس از اتمام آزمایش، فرد نیاز دارد که توسط شخص دیگری به خانه بازگردانده شود. پس احتمال اینکه بخاطر سرگیجه، در مسیر رفت و آمد تعادل خود را از دست بدهد وجود دارد.
4. فرکانس غربالگری: از نظر فرکانس انجام این آزمایش‌ها نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. سیگموئیدوسکوپی به عنوان یک تست غربالگری کمتر تهاجمی، معمولا هر پنج سال یکبار توصیه می‌شود. این در حالی است که کولونوسکوپی به دلیل پوشش کامل روده بزرگ و دقت بالاتر، هر ده سال یکبار انجام می‌شود. اگر در سیگموئیدوسکوپی پولیپ یا علائم سرطان پیش‌سرطانی شناسایی شود، نیاز به انجام کولونوسکوپی برای بررسی سایر بخش‌های روده بزرگ به وجود می‌آید.

آیا آزمایش کولونوسکوپی دردناک است؟

ما به خوبی درک می‌کنیم که ممکن است نگرانی‌هایی درباره درد و ناراحتی ناشی از کولونوسکوپی وجود داشته باشد. با این حال، لازم است بدانید که این روش معمولا با درد کمی همراه است و این درد به راحتی قابل کنترل است. در طول کولونوسکوپی، ممکن است احساساتی مانند فشار، نفخ، یا اسپاسم‌های موقتی در روده تجربه کنید، که این حالت‌ها اغلب به دلیل ورود کلونوسکوپ و وارد شدن هوا به روده برای بهبود دید پزشک رخ می‌دهند.

پزشکان و تیم‌های درمانی معمولا از داروهای آرام‌بخش یا گاهی از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که شما در طول این فرآیند راحت باشید. این داروها کمک می‌کنند تا احساس آرامش داشته باشید و احتمالا تجربه درد را به حداقل برسانند. بعد از انجام کولونوسکوپی، ممکن است کمی احساس نفخ یا گاز داشته باشید که به سرعت از بین می‌رود. بیشتر بیماران می‌توانند خیلی زود پس از اتمام این روش به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.

کولون سیگوئید چیست و کجاست؟

روده ما به بخش های مختلفی تقسیم می شود. روده صعودی، روده نزولی، کولون عرضی و کولون سیگموئید. کولون سیگموئید درست قبل از راست روده و پس از روده نزولی قرار گرفته است. شکل این بخش در بدن ما به مانند حرف S انگلیسی است. این بخش معروف به کولون لگنی است. کار این بخش از بدن این است که آشامیدنی های ما را هضم آب، مواد مغذی غذا و الکترولیت ها را جذب کند. این عضو از غذاهایی که در روده هضم شده اند نگهداری می کند تا بعدا از بدن خارج شوند.

در هنگام دفع نیز این بخش از بدن با تحت فشار قرار گرفتن به خارج شدن مواد زائد از بدن کمک می کند. اما اگر افراد به یبوست مبتلا باشند باعث می شود فشاری که وارد می شود به آن آسیب بزند. این فشار کولون سیگموئید را دچار تورم می کند. همین امر می تواند در آینده فرد را به بیماری دیورتیکولوز مبتلا می کند. اگر این دیورتیکول ها عفونی و ملتهب شوند، احتمال ابتلای افراد به بیماری دیورتیکولیت بسیار زیاد می شود. اگر فرد بخواهد آزمایش کولونوسکوپی بدهد ممکن است که به یبوست دچار شود و نیاز به درمان یبوست بعد از کولونوسکوپی پیدا کند.

مراحل انجام آزمایش سیگموئیدوسکوپی

آماده‌سازی اولیه بیمار: پیش از انجام آزمایش سیگموئیدوسکوپی، بیمار نیاز به آماده‌سازی خاصی دارد تا روده‌ها به طور کامل تخلیه شوند. این مرحله شامل رژیم غذایی خاص و مصرف ملین‌ها برای پاکسازی روده‌ها می‌باشد. در بسیاری از موارد، پزشک توصیه می‌کند که بیمار چند روز قبل از آزمایش از غذاهای کم‌فیبر استفاده کند و از نوشیدنی‌های شفاف برای کمک به هضم بهتر و تخلیه کامل روده‌ها بهره ببرد. این آماده‌سازی به پزشک این امکان را می‌دهد که دید واضح‌تری از دیواره داخلی روده داشته باشد.

ورود سیگموئیدوسکوپ به مقعد: پس از آماده‌سازی اولیه، بیمار به صورت مناسب بر روی تخت قرار می‌گیرد، معمولا به پهلو خوابیده و زانوها را به سمت شکم خم می‌کند. پزشک به آرامی لوله سیگموئیدوسکوپ را که انعطاف‌پذیر و دارای دوربین است، وارد مقعد می‌کند. این لوله دارای یک چراغ کوچک و دوربین است که به پزشک اجازه می‌دهد تا دیواره‌های داخلی روده را به دقت مشاهده کند. حرکت آرام و دقیق سیگموئیدوسکوپ در این مرحله بسیار مهم است تا از ایجاد درد و ناراحتی برای بیمار جلوگیری شود.

بررسی و مشاهده دیواره‌های روده: در طول انجام سیگموئیدُوسکوپی ، پزشک به آرامی سیگموئیدوسکوپ را از طریق راست‌روده به سمت کولون سیگموئید حرکت می‌دهد. برای بهبود دید و مشاهده بهتر داخل روده، لوله سیگموئیدوسکوپ هوای کمی به روده بزرگ می‌دمد که باعث می‌شود دیواره روده‌ها کمی متورم شوند. این تورم موقت به پزشک کمک می‌کند تا سطح داخلی روده را با جزئیات بیشتری بررسی کرده و هر گونه زخم، پولیپ، سلول‌های غیرطبیعی یا تغییرات مشکوک دیگر را شناسایی کند.

جمع‌آوری نمونه‌های بافتی (بیوپسی): در صورتی که پزشک در طول سیگموئیدوسکوپی با نواحی مشکوک یا تغییرات غیرطبیعی روبرو شود، ممکن است نمونه‌ای از بافت (بیوپسی) را بردارد. این نمونه‌ها به آزمایشگاه ارسال می‌شوند تا بررسی‌های دقیق‌تری انجام شده و احتمال وجود سلول‌های غیرطبیعی یا نشانه‌های سرطان بررسی شود. این مرحله به تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها کمک می‌کند و به پزشک اطلاعات لازم برای برنامه‌ریزی درمان مناسب را ارائه می‌دهد.

به نقل از کلینیک جان هاپکینز :

نتیجه گیری

در صورتی که در وضعیت سلامتی روده خود تغییراتی را احساس می کنید. همچون خونریزی، شکم درد، کم شدن وزن بدون دلیل و… . در چنین شرایطی لازم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت آنها را بررسی کند. زیرا این علائم دارای خطر بیماری های روده و مقعد هستند. پس برای پیشگیری از بیماری های نشیمنگاهی بهتر است که به پزشک متخصص مراجعه کنید. کلینیک هیلینگ کولورکتال مرکز درمان بیماری های نشیمنگاهی با سابقه 2 دهه خدمت رسانی به هموطنان است. در صورتی که علائم فوق را مشاهده کردید بهتر است که برای بررسی وضعیت خود با کلینیک ما تماس بگیرید. تماس از طریق شماره 02188216340 انجام می شود.

سوالات متداول

سیگموئیدوسکوپی چیست؟

سیگموئیدوسکوپی یک روش پزشکی است که با استفاده از یک لوله نازک و منعطف به نام سیگموئیدوسکوپ، داخل روده بزرگ بررسی می‌شود. این روش به پزشک کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند التهاب، پولیپ یا سرطان را شناسایی کند.

چرا باید سیگموئیدوسکوپی انجام دهم؟

این آزمایش معمولا برای بررسی علائمی مانند خونریزی روده، درد شکم، تغییرات در عادات روده‌ای و یا سابقه خانوادگی بیماری‌های روده بزرگ انجام می‌شود.

آمادگی برای آزمایش چگونه است؟

معمولا بیمار باید قبل از آزمایش رژیم غذایی خاصی را دنبال کند و ممکن است نیاز به استفاده از ملین‌ها یا انما برای پاکسازی روده داشته باشد.

آیا سیگموئیدوسکوپی دردناک است؟

بسیاری از بیماران احساس ناراحتی خفیفی دارند، اما این روش معمولا دردناک نیست. ممکن است پزشک از داروهای بی‌حسی یا آرام‌بخش استفاده کند.

مدت زمان انجام آزمایش چقدر است؟

سیگموئیدوسکوپی معمولا بین 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.

خطرات این آزمایش چیست؟

خطرات جدی نادر هستند، اما ممکن است شامل خونریزی، پارگی روده یا عفونت باشد. پزشک قبل از انجام آزمایش این موارد را با شما در میان خواهد گذاشت.

نتایج آزمایش چه زمانی آماده می‌شود؟

بسته به نوع آزمایش و نمونه‌برداری، نتایج ممکن است بلافاصله یا چند روز بعد در دسترس باشند.

آیا بعد از آزمایش محدودیت خاصی وجود دارد؟

بسته به نوع داروهایی که استفاده شده، ممکن است نیاز به استراحت داشته باشید. پزشک شما درباره هر گونه محدودیت یا توصیه‌های بعد از آزمایش به شما اطلاع خواهد داد.